Mùa mật ong bạc hà

 

TT - lúc gió mùa đông bắc thổi mạnh khiến cho loại lạnh tới cắt da cắt thịt bao trùm lên các dãy núi đá tai mèo lởm chởm ở đất Mèo Vạc (Hà Giang) thì cũng là khi hoa bạc hà nở rộ khoe sắc tím ngắt: báo hiệu tràn trề mật.

Người dân ở xã Lủng Pù dựng lều bạt du mục ngay cạnh con đường liên xã để nuôi ong bạc hà - Ảnh: Q.T.

Và đã từ rộng rãi năm nay mùa mật ong bạc hà trở thành 1 nghề mang đến cơm áo, gạo tiền cho bà con nơi đây.

Mật không sở hữu mà bán vì được lít nào là mang thương lái đến tận bản để lấy. Mình là cán bộ ở địa phương buộc phải bản thân với phát triển kinh tế hiệu quả thì bà con dân bản sẽ học theo...
SÙNG MÍ CHẢ (phó chủ tịch UBND xã Cán Chu Phìn)

Nuôi ong du mục
Dọc con đường Hạnh Phúc, đường từ trung tâm huyện đi vào các xã Cán Chu Phìn, Lủng Pù, Khâu Vai (Mèo Vạc) vào những ngày này,  người dân dựng lên nào là lều lán để nuôi ong quay mật hoa bạc hà.
Dân nuôi ong coi việc du mục, mua được vị trí thấp sẽ quyết định đến bội thu hoặc thất thu mật. Hoa bạc hà nở tới đâu lều dựng lên tới đó, hoa tàn thì lại đi tìm khu vực khác.
Thời tiết nắng ấm hoa cũng rất nhanh tàn cần công việc du mục theo hoa thường diễn ra cực kỳ nhanh...
Người lâu năm trong nghề chia sẻ nuôi ong này thu vốn lại rất nhanh, lãi tốt nhưng rồi cũng lắm cái rủi ro vì ong bị bệnh hoặc thối ấu trùng sẽ chết cả đàn. ngoại trừ mua vị trí đặt cầu (thùng làm cho nơi trú, nhả mật cho ong) người nuôi bắt buộc biết bí quyết khiến "mũ chúa" để dụ ong ở lại không bay đi.
Ông Hà Trọng Nghiệp  (63 tuổi, người Tuyên Quang) có hơn 30 năm trong nghề để thu được nhiều mật ong phải chọn vị trí thuận lợi để đặt đàn ong. Không phải cứ nhiều loại hoa khác nhau là ong cho đa dạng mật" - ông Nghiệp nói.
Cạnh đường liên xã (ở thôn Chó Do, xã Cán Chu Phìn) có 100 đàn ong của ông đặt ở mảnh đất trống vài hecta này. Đây là vị trí đắc địa bắt buộc mấy năm vừa rồi cứ tới mùa hoa bạc hà ông lại đến đây thuê đất.
Theo kinh nghiệm, nơi đặt phải thích hợp cho việc ong đi lấy mật sau đấy vừa chứa cánh là với thể về tổ nhả mật. Đặt xa quá ong bay mệt cần khi về tới tổ sẽ không còn mật, còn ví như đặt cạnh nơi sở hữu đa dạng hoa thì ong không chịu đi làm cho.
Năm nay ong bạc hà được mùa phải ông Nghiệp thuê thêm hai nhân công để trông coi, các ngày vắt mật ông còn phải thuê thêm 3-4 người nữa để phụ giúp. Dự kiến ông sẽ sản xuất ra thị trường khoảng 700 lít mật, trừ tất cả giá thành ông lãi 150.000.000 đồng trong 2 tháng.
Đoạn đường từ xã Lủng Pù vào xã Khâu Vai phổ biến người dân địa phương, thầy cô giáo cắm bản cũng kiếm thêm tiền từ việc nuôi ong này- đặt cầu ong ở những chổ hoa bạc hà đang bung nở.
Anh Trao (27 tuổi, người nuôi ong) tâm sự trước gia đình anh sở hữu hơn 10 đàn, nhưng do đặt vị trí không ưng ý, gió thổi mạnh nên ong lười bay đi kiếm mật nên chất lượng giảm rõ rệt.
Rút kinh nghiệm năm nay anh đặt cầu ở nơi không có giá và cách nơi có hoa 500m đến 1km

Anh Thào Mí Chá (22 tuổi, người dân tộc Mông) ở Mèo Vạc kiểm tra cầu ong giữa đồng hoa bạc hà - Ảnh: Q.T.

Sau lúc hoa bạc hà ở xã Pải Lủng tàn, hai tuổi teen người dân tộc Mông là anh Thào Mí Chá (22 tuổi) và Mùng Mí Tính (20 tuổi, cộng ở huyện Mèo Vạc) tức tốc ra trung tâm huyện thuê xe tải di chuyển hơn 50 đàn ong đến nương ngô vừa thu hoạch, sở hữu hoa bạc hà đang chớm nở ở xã Pả Vi.

Không chỉ với chăn màn hai bạn teen còn có theo cả đồ sử dụng cá nhân để tiện cho việc sinh hoạt.
Anh Chá bảo do chưa có đa dạng kinh nghiệm trong việc nuôi ong cần trước khi đặt cầu nên đi kiểm tra địa hình kẻo nhầm sẽ trắng tay...

Xóa đói nghèo từ ong

Cứ vào mùa khô là đồng nghĩa với việc bà con buộc phải chắt chiu từng giọt nước do hạn hán. Những dãy núi, nương ngô đã thu hoạch hoa bạc hà bắt đầu mọc và trổ bông.

Ví như ko tới tận nơi nuôi ong thì khó mường tượng được các lít mật thanh mát ngọt lịm tự nhiên này lại được lấy ra từ những bông hoa tím mọc ở nơi thời tiết rất khắc nghiệt...".
Thôn Há Súng vẫn chưa có điện vì quá cách biệt với thế giới bởi rộng rãi quả núi lớn chắn ngang nhưng tới nay kinh tế của thôn đã hơi lên đa dạng từ việc mạnh dạn đầu tư vào ong.

Trước đây cuộc sống người dân thiếu thốn cả năm loại ăn, loại mặc dựa hết vào một vụ ngô trên nương. một vài năm vừa rồi dân bản mới hết đói, với vốn để ra là nhờ vào nuôi ong bạc hà.

Những người dân chia sẽ : Nhà có 25 đàn là ong rừng tại địa phương được tách từ đàn to để nhân giống. Tuy chưa hết mùa đã có 60 lít mật, mỗi lít bán giá 350.000 đồng. sở hữu tiền,anh lấy đi sửa nhà.

Anh Thào Mí Chá (22 tuổi) và anh Mùng Mí Tính (20 tuổi, cộng ở huyện Mèo Vạc) quay mật luôn tại nơi đặt cầu ong - Ảnh: Quang Thế

Ông Hà Trọng Nghiệp (bìa buộc phải, quê Tuyên Quang) đang nhờ xe gửi mật ong về Hà Nội - Ảnh: Quang Thế

Phó chủ tịch UBND xã đã góp vốn với người thân để đầu tư vốn nuôi 40 đàn. Theo anh năm nay được mùa ong bởi vì thời tiết vô cùng thuận lợi. Giá bán tầm 400.000 đồng/lít.

Mật cứ có là thương lái đến tận bản để lấy. Mình là cán bộ ở địa phương phải bản thân với vững mạnh kinh tế hiệu quả thì bà con dân bản sẽ học theo..."

Ở huyện Mèo Vạc nuôi ong lớn mạnh kinh tế nhanh nhất, bởi ong chẳng hề chăm sóc mà chỉ tốn tiền mua ong tầm 600.000 đồng/ đàn. Hiện trên địa bàn xã Pả Vi sở hữu khoảng 431 đàn, thu 5-6 lít mật/đàn.

Sang năm 2016 sẽ hỗ trợ cho vay vốn không lãi suất cho người dân nuôi ong, đồng thời thành lập nhóm thích nuôi ong để hướng dẫn phương pháp nuôi cũng như phòng bệnh, tăng trưởng đàn ong bản địa.

Hoa bạc hà

Cây bạc hà huyền bí

Người dân bản địa chỉ biết rằng hoa bạc hà cho mật dồi dào chứ ko ai biết xuất phát về loài cây mọc khi không này. Theo tiếng của người dân bản địa - dân tộc Mông - hoa bạc hà sở hữu tên pả rau rì và sở hữu ba loại: trắng thân vuông, tím thân tròn (chiếm dung tích nhiều nhất), 1 má.
Hoa mọc trùng hợp vào thời điểm gieo trồng vụ ngô vật dụng hai và nở hoa khoảng tháng 11 tới hết tháng 1 dương lịch năm sau. Phòng NN&PTNT huyện Mèo Vạc cho biết đơn vị này đang tham mưu có UBND huyện Mèo Vạc để tăng trưởng mẫu hoa bạc hà bằng cách xóa diện tích trồng ngô vụ hai kém hiệu quả để nhường đất vững mạnh hoa.
Ông Lý Xuân Rắng - trưởng Phòng NN&PTNT huyện Mèo Vạc - cho thông tin nuôi ong du mục từ hoa bạc hà được du khách đón nhận như 1 trong những sản phẩm đặc sắc nhất của vùng cao nguyên đá và mật ong đã được tiêu thụ tại rộng rãi tỉnh thành to trong cả nước như Hà Nội, TP.HCM.
Mật ong bạc hà đang được rộng rãi đơn vị chọn để dùng cho mục đích khiến thuốc chữa bệnh như: bệnh đau dạ dày, ho, dinh dưỡng cho người muốn nâng cao cân... hiện nay trên địa bàn huyện với 853 hộ nuôi ong trên tổng số 8.533 đàn.